مقدمه: تشکیلات مجاهدین خلق (فرقه رجوی) به‌ویژه پس از انتقال به آلبانی و استقرار در اردوگاه اشرف ۳، در معرض تغییرات و تحولات مختلفی قرار گرفت که یکی از پیامدهای تلخ این تحولات، افزایش شتاب‌دار مرگ و میر در میان اعضای آن، به‌ویژه در سال‌های اخیر بوده است. این افزایش در مرگ و میر نه تنها بر جنبه‌های جسمی بلکه بر جنبه‌های روانی و اجتماعی اعضا تأثیرات عمیق گذاشته است.

در سالی که گذشت ۹ تن و در آغاز سال جدید و در حالیکه هنوز فروردین ماه تمام نشده ۲ تن  بنامان؛ عبدالمالک علوی و محمدرضا خالقی جسم شان در خاک سرد قبرستان آلبانی سپرده شد.

علل افزایش شتابان مرگ و میر، پیچیده و متنوع است و به شرایط ویژه‌ای که در فرقه مجاهدین حاکم است، ارتباط دارد. این عوامل شامل فشارهای روانی و اجتماعی، شرایط زیستی و جسمانی نامناسب، تحمیل‌های ایدئولوژیک و نیز مشکلات پزشکی و درمانی است. در این مقاله، به‌طور جامع و کامل علل شتاب‌گیری مرگ و میر در این تشکیلات بررسی می‌شود، به‌ویژه علل مرتبط با زنان و مردان به‌طور جداگانه.

۱.  علل  شتاب مرگ و میر زنان در تشکیلات مجاهدین

الف) فشارهای ایدئولوژیک و اجتماعی

در تشکیلات فرقه‌ای مجاهدین، به‌ویژه برای زنان، شرایط بسیار دشواری وجود دارد که بر سلامت روانی و جسمی آنها تأثیر می‌گذارد. یکی از مهم‌ترین این فشارها، ایدئولوژی‌های تحمیلی است که زنان را به‌طور مداوم در شرایط انقیاد قرار می‌دهد. در فرقه مجاهدین، زنان نه تنها از نظر اجتماعی و خانوادگی محدود می‌شوند بلکه فشارهای ایدئولوژیک زیادی برای پذیرش ایدئولوژی خاص فرقه بر آنها وارد می‌شود. این فشارها می‌تواند به افسردگی مزمن و استرس‌های شدید منجر شود که در نهایت سلامت فیزیکی آنها را به خطر می‌اندازد.

ب) مشکلات سلامت جسمی ناشی از شرایط نامناسب زیستی

زندگی در اردوگاه‌های فرقه‌ای و شرایط بسیار محدود در آلبانی باعث شده است که دسترسی به امکانات پزشکی و مراقبت‌های بهداشتی برای اعضا، به‌ویژه زنان، محدود باشد. نبود امکانات پزشکی مناسب، عدم رسیدگی به مشکلات بهداشتی و شرایط بهداشتی نامناسب در این اردوگاه‌ها، زنان را در معرض بیماری‌های مختلف قرار داده است. علاوه بر این، بسیاری از زنان فرقه، به‌ویژه کسانی که تحت عمل‌های جراحی ناخواسته‌ای مانند هیسترکتومی (برداشتن رحم) قرار گرفته‌اند، مشکلات فیزیولوژیکی و عوارض جدی دارند که می‌تواند به شتاب‌گیری مرگ و میر منجر شود.

ج) محرومیت از فرزندآوری و تأثیرات روانی آن

یکی از اقدامات غیرانسانی که در تشکیلات مجاهدین علیه زنان اعمال می‌شود، محرومیت از فرزندآوری است. زنان در این فرقه به‌طور عمدی از داشتن فرزند محروم می‌شوند و این موضوع علاوه بر اینکه یک حق انسانی آنها را نقض می‌کند، می‌تواند منجر به اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و احساس بی‌ارزشی شود. در مواردی، زنان حتی تحت فشار برای برداشتن رحم قرار می‌گیرند که این عمل، علاوه بر عواقب پزشکی و فیزیولوژیکی، به مشکلات روانی عمیق نیز منجر می‌شود.

د) شتاب مرگ و میر به‌ویژه در زنان مسن‌تر

در میان زنان مسن‌تر که سابقه طولانی‌تری در عضویت در تشکیلات مجاهدین دارند، مشکلات جسمی بیشتر دیده می‌شود. این افراد به‌ویژه پس از سال‌ها زندگی تحت شرایط سخت و بدون مراقبت‌های بهداشتی مناسب، با مشکلات شدید پزشکی مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، دیابت و بیماری‌های تنفسی روبه‌رو هستند. بسیاری از این زنان به دلیل شرایط غیرانسانی که در تشکیلات مجاهدین تحمل کرده‌اند، در نهایت دچار مشکلات مزمن می‌شوند که به سرعت وضعیت سلامت آنها را به وخامت می‌کشاند.

ه) نبود دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی و درمانی مناسب

به دلیل شرایط بسته اردوگاه‌ها و کنترل شدید فرقه، بسیاری از زنان از دسترسی به مراقبت‌های پزشکی مناسب محروم هستند. بیماری‌هایی که به‌راحتی می‌توانند درمان شوند، در شرایطی که اعضای فرقه از این امکانات محروم هستند، به‌طور جدی گسترش می‌یابند و به شتاب‌گیری مرگ و میر منجر می‌شوند. در برخی موارد، زنان از بیماری‌های جدی مانند سرطان یا مشکلات گوارشی رنج می‌برند، اما به دلیل محرومیت از درمان و تأخیر در تشخیص، وضعیت آنها به مرحله‌ای می‌رسد که جبران‌ناپذیر می‌شود.

۲. علل شتاب مرگ و میر مردان در تشکیلات مجاهدین

الف) فشارهای روانی و ایدئولوژیک

برای مردان نیز، زندگی در تشکیلات فرقه مجاهدین به‌شدت تحت فشارهای روانی و ایدئولوژیک است. این فشارها می‌توانند منجر به ایجاد اضطراب، افسردگی و بحران هویت شوند. در فرقه مجاهدین، اعضا به‌ویژه مردان، مجبور به زندگی تحت نظارت شدید رهبری هستند و از هرگونه ارتباط طبیعی و آزاد با دنیای بیرون و خانواده‌هایشان محروم می‌شوند. این فشارها نه تنها به سلامت روانی آنها آسیب می‌زند، بلکه بر سیستم ایمنی بدن آنها نیز تأثیر منفی می‌گذارد، که می‌تواند زمینه‌ساز بیماری‌های جسمی جدی باشد.

ب) مشکلات جسمی و بیماری‌های مزمن

زندگی در شرایط بد و محرومیت از مراقبت‌های بهداشتی کافی، به‌ویژه برای مردان مسن‌تر، باعث بروز بیماری‌های مزمن مانند بیماری‌های قلبی، فشار خون بالا، دیابت و مشکلات تنفسی می‌شود. شرایط نامناسب اردوگاه‌ها، نداشتن دسترسی به مراقبت‌های پزشکی و رژیم غذایی ضعیف که در این اردوگاه‌ها ارائه می‌شود، به‌شدت بر سلامت جسمی افراد تأثیر منفی می‌گذارد. مردان نیز مانند زنان از شرایطی رنج می‌برند که برای بسیاری از آنها به مرگ زودرس منتهی می‌شود.

ج) کمبود مراقبت‌های پزشکی و امکانات بهداشتی

همانند زنان، مردان نیز در این اردوگاه‌ها از مراقبت‌های پزشکی مناسب محروم‌اند. بسیاری از بیماری‌ها، از جمله بیماری‌های مزمن یا حاد، به دلیل نبود دسترسی به پزشک متخصص، درمان نمی‌شوند و به سرعت پیشرفت می‌کنند. در نتیجه، اعضای فرقه که از امکانات درمانی مناسب محروم‌اند، در معرض خطر مرگ زودرس قرار دارند.

د ) بیماری‌های مرتبط با استرس و فشارهای مزمن

استرس مزمن ناشی از شرایط شدید فرقه‌ای و فشارهای ایدئولوژیک می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی، سکته‌های مغزی، و اختلالات تنفسی در مردان شود. این بیماری‌ها معمولاً به دلیل فشار روانی، رژیم غذایی ضعیف و کمبود مراقبت‌های بهداشتی به‌طور جدی تشدید می‌شوند. بسیاری از مردان در این شرایط، به دلیل ضعف سیستم ایمنی، قادر به مقابله با بیماری‌ها نبوده و دچار مشکلات جدی می‌شوند که به مرگ زودرس می‌انجامد.

حرف آخر اینکه؛ شتاب‌گیری مرگ و میر در تشکیلات مجاهدین برای هر دو گروه زنان و مردان، به دلیل ترکیبی از عوامل روانی، جسمی، اجتماعی و ایدئولوژیک است. این عوامل نه تنها به مشکلات بهداشتی منجر می‌شود، بلکه تأثیرات روانی ناشی از زندگی در شرایط سخت و محرومیت از حقوق طبیعی، موجب بروز اختلالات روانی و جسمی می‌شود که در نهایت شتاب مرگ و میر را افزایش می‌دهد.

برای کاهش این آسیب‌ها، ضروری است که توجه ویژه‌ای به سلامت روانی و جسمی اعضای فرقه‌ها، به‌ویژه مجاهدین، معطوف شود و از حمایت‌های حقوق بشری و درمانی برای آنها استفاده گردد تا از بروز مرگ و میرهای غیرضروری و غیرانسانی جلوگیری شود.