صفحه ویژه؛ چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران

این نوشته به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب ایران باز نشر شده است.

ابوالحسن بنی صدر، متولد دوم فروردین سال ۱۳۱۲ در باغچه از توابع همدان است. وی فرزند آیت‌الله نصرالله بنی صدر از روحانیان سرشناس و از دوستان آیت‌الله خمینی است.

او از دانشجویانی بود که به کمک احسان نراقی، رییس موسسه‌ مطالعات و تحقیقات اجتماعی وابسته به فرح پهلوی، ملکه‌ ایران در دوران پهلوی، برای ادامه‌ تحصیل به اروپا رفت. آقای بنی صدر در دانشگاه سوربن در رشته‌ اقتصاد مشغول به تحصیل شد و همین هنگام از رهبران دانشجویان در مبارزات علیه رژیم پهلوی به شمار می‌رفت و با جبهه‌ ملی ارتباط تشکیلاتی داشت.

در دوران اقامت کوتاه آیت‌الله خمینی در پاریس، بنی‌صدر از نزدیکان و مشاوران آیت‌الله قلمداد می‌شد و پس از بازگشت بنیان‌گذار جمهوری اسلامی به ایران در دوازهم بهمن‌ماه سال ۱۳۵۷، در حلقه‌ نزدیکان وی قرار گرفت. او عضو شورای انقلاب بود و پس از اشغال سفارت آمریکا و گروگان‌گیری دیپلمات‌های آمریکایی در آبان‌ماه ۱۳۵۸ به صف مخالفان این اقدام پیوست.

پس از استعفای مهدی بازرگان از مقام نخست وزیری دولت موقت جمهوری اسلامی، ابوالحسن بنی صدر نامزد نخستین انتخابات ریاست جمهوری اسلامی شد و با حدود یازده میلیون رأی به این مقام برگزیده شد. رقبای وی در این انتخابات، حسن حبیبی (نامزد حزب جمهوری اسلامی به رهبری محمد بهشتی)، صادق طباطبایی، احمد مدنی، داریوش فروهر، صادق قطب‌زاده، کاظم سامی، محمد مکری، حسن غفوری فرد و حسن آیت بودند.

ابوالحسن بنی‌صدر، یک ماه پس از پیروزی در انتخابات با حکم آیت‌الله خمینی به ریاست شورای انقلاب منصوب شد. چندی بعد با حکم بنیانگذار جمهوری اسلامی، مقام فرماندهی کل قوا را نیز از آن خود کرد. با وجود اختلافات بسیار با حزب جمهوری اسلامی و سران آن از جمله محمد بهشتی و اکبر هاشمی رفسنجانی به نخست وزیری محمد علی رجایی تن در داد.

مذاکرات صلح کردستان ابوالحسن بنی صدر، اکبر هاشمی رفسنجانی، محمد بهشتی، محمود طالقانی در کنار احمد مفتی‌زاده و دیگر نمایندگان کردها

روابط میان وی و نخست وزیر و نیز مجلس شورای ملی که به مجلس شورای اسلامی تغییر نام داد به تیرگی گرایید. بنی صدر بر سر انتخاب بسیاری از اعضای کابینه با نخست وزیر وارد مناقشه شد. وی که سردبیر روزنامه‌ “انقلاب اسلامی” بود با بیشتر رهبران روحانی نظام جمهوری اسلامی وارد مبارزه‌ای تبلیغاتی شد.

با آغاز جنگ ایران و عراق، ابوالحسن بنی صدر در نامه‌ای به روح الله خمینی وزیران کابینه‌ نخست وزیر را بی‌کفایت و “تهدیدی بزرگ‌تر از تجاوز عراق به خاک کشور”خواند. به تدریج شکاف بیشتری میان وی و رهبران روحانی نظام به ویژه آیت‌الله خمینی پدید آمد و سرانجام وی با وجود آنکه رییس جمهوری بود، برای مدتی به زندگی مخفی روی آورد.

در سی و یکم خرداد ماه سال ۱۳۶۰، مجلس شورای اسلامی با اکثریت آرا به عدم کفایت ریاست جمهوری ابوالحسن بنی صدر رأی داد. پیش از آن آیت‌الله خمینی وی را از مقام فرماندهی کل قوا خلع کرده بود.

شش هفته پس از رأی مجلس، ابوالحسن بنی‌صدر همراه مسعود رجوی، رییس سازمان مجاهدین خلق، با تغییر لباس و چهره از فرودگاه مهرآباد و با هواپیمایی که بهزاد معزی، خلبان هواپیمای محمدرضا شاه هنگام ترک ایران، آن را هدایت می‌کرد، از ایران گریخت و به فرانسه پناهنده شد.

در فرانسه، ابوالحسن بنی صدر با مسعود رجوی و شماری دیگر از نیروهای مخالف حکومت جمهوری اسلامی شورای ملی مقاومت را تشکیل داد، ولی در سال ۱۹۸۴ به دلیل اختلاف نظر با رهبری سازمان مجاهدین خلق، از جمله به دلیل مهاجرت این سازمان به عراق، این شورا را ترک گفت.

وی در ورسای، شهری در حومه‌ پاریس، تحت مراقبت امنیتی دولت فرانسه اقامت دارد. ابوالحسن بنی‌صدر در ماجرای دادگاه میکونوس که جمهوری اسلامی متهم به ترور رهبران مخالف کرد شده بود، علیه نظام جمهوری اسلامی شهادت داد.

ابوالحسن بنی‌صدر در فرانسه به انتشار منظم هفته‌نامه‌ “انقلاب اسلامی در هجرت” و نیز نوشتن و انتشار رشته کتاب‌هایی در زمینه‌ی مسائل گوناگون اسلامی پرداخته است.

منبع: سایت بی بی سی