واقعیت این است بحث مکانیزم مغزشویی و القائات فکری و تشکیلاتی مختص مسعود رجوی در طول تاریخ نبوده است. فرقه اسماعیلیه نزدیکترین مصداق میتواند باشد . چرا که حتی خود مسعود رجوی هم مرتبا به آن اشاره کرده و می گفت: «آنها (فدائیان اسماعلیه) رمز جدایی همسر و . . . درک کرده بودند! ولی اشتباها بجای جایگزینی سازوکار فکری بصورت فیزیکی مردان را یک هفته بعد از ورود به قلعه الموت در نزدیکی ابهر فعلی اخته می کردند. تا دچار هوی و هوس نشوند.»

. . . موسی گفت ای زبردست (خطاب به فرمانده قلعه) من با محیط قلعه آشنا شدم. شیرزاد گفت خوب آیا اکنون میل داری که هوی و هوس را در خود بکشی ؟ جوان نیشابوری گفت بلی ای زبردست. شیرزاد اظهار کرد در این صورت باید خود را آماده کنی که مقطوع النسل شوی؟

موسی پس از اینکه از اطاق شیرزاد (فرمانده قلعه الموت) مرخص گردید گذرش از جائی افتاد که دروازه قلعه در آن مکان قرار داشت دروازه قلعه گشوده بود و موسی نظری به خارج افکند که بداند آیا می تواند از آنجا خارج شود یا نه ؟ آن دروازه نگهبان نداشت . موسی دریافت که دروازه قلعه احتیاج به نگهبان ندارد برای اینکه از هیچ طرف نمی توان از کوه صعود کرد و خود را به قلعه رسانید و هیچکس نمی تواند بعد از خروج از قلعه از کوه پائین رود مگر اینکه خود را پرت کند که در این صورت لاشه اش به زمین خواهد رسید.

داستان نهضت حسن صباح درسهایی از تاریخ است و اینکه چگونه در هر عصر و دوره ای با برداشت های غلط از اسلام و مذهب، باب فرقه گرایی در گروههايي که به زعم رهبران آنها با هدف مبارزه شکل گرفته بودند باز شده و نهایتا کارشان به زندان و شکنجه و کشتار همان اعضایی منجر میشود که روزی با صداقت تمام برای مبارزه قدم در این راه گذاشته بودند.